Wat kan jij doen voor iemand die intensief zorgt voor een ander?

Ken jij iemand die lange tijd en intensief zorgt voor een ander? Het kan gaan om de buurvrouw die een chronisch zieke partner heeft en die nu kostwinner, moeder en mantelzorger tegelijk is. Of misschien heb je een vader die zorgt voor jouw demente moeder of een vriendin die zorgt voor een kind dat extra aandacht nodig heeft? Je kunt meer voor diegene doen dan je denkt. Door mijn inzichten en inspiratie te delen, hoop ik hierbij te helpen. Lees mee en vul aan..

Voordat ik verder ga met het delen van mijn inzichten, eerst even wat meer informatie over wat langdurig en/of intensief voor een ander zorgen met je doet.

Mantelzorgers zijn allemaal mensen die zich belangeloos inzetten voor iemand in de omgeving die hulp nodig heeft vanwege lichamelijke, psychische, verstandelijke beperkingen of ouderdom. Voor het merendeel van de mensen is het klaar staan voor de ander fijn en vanzelfsprekend. Zij merken dat een naaste meer ondersteuning nodig heeft, en groeien in de rol van mantelzorger. De zorg voor een ander kan heel veel voldoening geven. Maar dat hoeft niet altijd en bij iedere mantelzorger zo gevoeld te worden.

Sommige mantelzorgers ervaren het als een verplichting. Het gevoel van verplichting speelt bijvoorbeeld als de zorgvrager alleen door deze mantelzorger geholpen wil worden, als er niemand anders beschikbaar is of als de mantelzorger door zijn of haar hulp de inzet van professionele zorg wil voorkomen of uitstellen. Vooral helpers van kinderen en van partners noemen dit soort motieven relatief vaak.

Mantelzorgers kunnen hun taken ook als zwaar en stressvol ervaren. Zij zeggen bijvoorbeeld dat de situatie van degene voor wie zij zorgen hen nooit loslaat of hebben het gevoel dat hun bordje erg vol ligt. Daardoor hebben ze soms geen of weinig tijd voor zichzelf. Het kan bij intensieve zorg voor een ander zelfs zo ver gaan dat ze zich niet vrij meer kunnen voelen in hun doen en laten. Dit gevangen zitten in de situatie geeft een gevoel van onmacht. Het leven kan dan voelen als overleven. Hierdoor krijgen veel van deze mantelzorgers te maken met toename van lichamelijke en psychische klachten, tot aan overbelasting en overspannenheid aan toe.

Wie zorgt voor de mantelzorger?

Mantelzorgers houden het vaak heel lang vol zonder zelf hulp in te schakelen. Hulp vragen is gewoon niet altijd even makkelijk. Hier zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Zo kunnen mantelzorgers zich bezwaard voelen ten aanzien van de zorgontvanger om overbelasting aan te geven. Veel mensen vinden het lastig om negatieve gevoelens uit te spreken, uit schaamte of omdat ze denken erom veroordeeld te worden.

Een andere reden waarom mantelzorgers geen of weinig gebruik van mogelijkheden voor ondersteuning is dat zij zichzelf vaak niet zien als mantelzorger. Dit is toch meer een beleidsterm. Ik merk het zelf ook als professional. Als ik via sociale media een vraag uitzet over mantelzorgervaringen krijg ik weinig reactie. Maar toen ik kinderen van ouder wordende ouders opriep om aan te geven met welke zorgen en vragen zij liepen rondom hun ouder(s) had ik binnen 3 weken twintig mensen geïnterviewd.  “Mantelzorger? Zo heb ik het niet gezien. Het is gewoon mijn moeder, en daar zorg ik voor”. Wat het ook lastig maakt om hulp in te schakelen is dat men vaak niet precies weet te benoemen wat helpend is voor zichzelf. Vaak is het een stapeling van dingen en de langdurige situatie die het moeilijk maken om overzicht te behouden.

Vaak gaat de aandacht van degene die zorgt dus in eerste instantie naar degene die zorg nodig heeft. En de sociale omgeving gaat hierin mee. Buitenstaanders zien ook  niet altijd hoe zwaar zorgen voor een ander is. Ze zijn snel geneigd om te denken dat iets allemaal wel meevalt.

Een oproep aan iedereen

Mantelzorgers zouden wat mij betreft dus meer aandacht verdienen. Naast professionals kunnen ook  vrienden, familie, buren of collega’s het verschil maken in het leven van een mantelzorger. Dus ik roep iedereen op om mee te doen! Natuurlijk zijn alle mantelzorgers verschillend en hebben ze ook allemaal hun eigen specifieke behoefte aan steun (of niet!), maar wat je altijd kunt doen is het bespreekbaar maken.

1. Bied een luisterend oor

Een mantelzorger verdient het ook om gezien en gehoord worden. Veel mensen stellen de vraag ‘Hoe gaat het met je?’ en verwachten dan niet direct een eerlijk antwoord. De reden dat er doorgaans een standaard antwoord als ‘goed’ volgt. Laat als vraagsteller merken dat je oprechte interesse hebt in de mantelzorger zelf. Dat kan door je vraag meer inhoud te geven en door te vragen. Vraag specifiek naar de zorg die iemand voor een ander heeft. Iemand die het fijn vindt, kan dan zijn verhaal kwijt.

2. Medeleven tonen? Alleen aardig doen helpt niet

We willen vaak in moeilijke gesprekken meteen een oplossing bieden, of het probleem verkleinen door de persoon in kwestie te wijzen op alle dingen die wel mooi zijn in het leven. Dit helpt de ander meestal niet. Dit filmpje legt heel duidelijk uit wat wel helpt. Het gaat om het verschil tussen empathie en sympathie. Beter dan Brene Brown kan ik het niet verwoorden, dus kijk het filmpje maar.

3. Vraag wat je kunt doen of bied concrete hulp aan

Een klein beetje hulp kan al een groot verschil maken. Maar mensen vinden het vaak lastig om hulp te vragen, omdat ze vinden dat ze het zelf moeten kunnen. Maar ook, omdat ze anderen niet lastig willen vallen. Met “Sterkte! Als ik iets voor je kan doen…” of “Je mag me altijd bellen” komt er feitelijk dan niet makkelijk hulp op gang. Wil je concrete hulp aanbieden maar weet je niet goed hoe? Misschien raak je geïnspireerd door deze producten van WeHelpen: de Huppla kaarten of de Huppla app.

4. Wijs de mantelzorger op BordjeVol

Mantelzorgers ervaren vaak dat hun ‘bordje vol’ is. Maar het is lastig om te benoemen waar dat nou precies in zit. Het is juist de stapeling van dingen en de vaak langdurende situatie die het moeilijk maken om aan te geven waar ze ondersteuning bij willen. Met BordjeVol krijgt de mantelzorger heel specifiek inzicht in de aspecten die het voor hem of haar zwaar maken en welke mensen kunnen helpen. BordjeVol is ontwikkeld door Wehelpen en bestaat uit een set speelkaarten en een set werkbladen. Mantelzorgers kunnen BordjeVol samen met een professional doorlopen. Vraag ernaar bij Zinnovia.nl/bordjevol.

Heb jij tips of ervaringen die je graag wil delen? Zet ze dan in een reactie onder dit bericht of stuur ze per mail naar roselinde@zinnovia.nl